KİMYA NE İŞE YARAR?
Kimya maddenin oluşturduğu atomları, atomların oluşturduğu bileşimleri, bu bileşimlerin yapısını ve bu maddelerin özellikleri inceleyen bilim dalıdır. Kimya evrenin başlangıcından bu güne kadar hayatta kalmamız için gerekli olan reaksiyonları, maddesel etkileşimleri ve maddenin iç yapısını kendi alanında biz insanlara anlaşılır, ulaşılabilir ve kullanılabilinir bilgiler sunmaktadır. Bu sayede hayatımızı daha anlaşılır kılar ve insanın gelişim evresine katkıda bulunur. Organik kimya, inorganik kimya, analitik kimya, biyokimya gibi alt dallara sahiptir.
Kimya yiyecek ve tarımda, sağlık ve tıp alanında, evlerimizde kullandığımız temizlik malzemelerinde ve teknolojide karşımıza çıkar. Aslında bu kimyayı günlük hayatımızda bilmeden olsa da sıklıkla kullandığımız anlamına gelmektedir. Kimya ilaç sanayinde kullanıldığı için aynı zamanda insan hayatına etki etmektedir.
Günlük hayatta kullandığımız çamaşır suyu, sabun, tuz ruhu, bazı ilaçlar, gazoz ve sirke gibi maddelerin yapısında asit ya da baz bulunmaktadır. Buda kimyayı hayatımızda var oluşunun diğer bir göstergesidir. Aynı zamanda Limonda sitrik asit, portakal, mandalina gibi turunçgillerde askorbik asit bulunduğu için yediğimiz sebze ve meyvelerde de doğal olarak kimyanın varlığını hissederiz.
AZİZ SANCAR KİM?
Aziz Sancar, (d. 8 Eylül 1946, Savur), Kuzey Carolina Üniversitesi Biyokimya ve Biyofizik bölümü öğretim üyesi Türk[1] kökenli, Türkve Amerikan vatandaşı [3] bilim insanı. Hücrelerin hasar gören DNA'ları nasıl onardığını ve genetik bilgisini koruduğunu haritalandıran araştırmaları sayesinde 2015 Nobel Kimya Ödülü'nü kazandı. Ödüle ABD'li Paul Modrich ve İsveçli Tomas Lindahl ile birlikte layık görülen[4] Sancar daha önce de kanser tedavisinde sirkadiyen saat kullanımıyla ödüller almıştı.[5][6] Kanser oluşumunda ve tedavisinde önemli bir unsur olan DNA onarımı üzerinde yıllardır çalışan Sancar bu mekanizmayı 35 yılda çözdüklerini, ancak bunun hastalara ulaşmasının biraz zaman alacağını ifade etti.[7]
Aziz Sancar, Nobel Ödülü alan ikinci, bilim alanında bu ödülü alan ilk Türk vatandaşıdır. Nobel ödülünü alan ilk Türk vatandaşı olanOrhan Pamuk, Sancar gibi İstanbul Üniversitesi mezunudur ve ödülünü edebiyat alanında almıştır.[8]
Ödülleri ve başarıları[değiştir | kaynağı değiştir]
- ABD Ulusal Bilim Vakfı (National Science Foundation) Genç Araştırmacı Ödülü (1984)
- Amerikan Fotobiyoloji Derneği (American Society for Photobiology) Ödülü (1990)
- ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü (National Institutes of Health) Ödülü (1995)
- TÜBİTAK Bilim Ödülü (1997)
- ABD Fen ve Sosyal Bilimler Akademisi (American Academy of Arts and Sciences) Ödülü (2004)
- ABD Ulusal Bilimler Akademisi üyesi (2005)
- TÜBA (Türkiye Bilimler Akademisi) üyesi (2006)
- Vehbi Koç Ödülü (2007)[11][12]
- Nobel Kimya Ödülü (2015) [9][6]
Prof. Dr. Aziz Sancar, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından verilen Nobel Kimya Ödülü’nü İsveçli Tomas Lindahl ve ABD'li Paul Modrich ile paylaştı. Toplam 3 milyon İsveç kronu (yaklaşık 1 milyon TL) tutarındaki ödül, Alfred Nobel’in ölüm yıldönümü olan 10 Aralık'ta düzenlenen törende verildi.[13] Sancar'a ödülü, İsveç Kralı XVI. Carl Gustaftarafından tevcih edildi.
KİMYA İLE UĞRAŞAN BİLİM İNSANLARI
ANTOİNE-LOURENT DE LAVOİSİER (1743-1794)
Bilim dünyasında yanma olayına ilişkin geliştirdiği '' Kütlenin Korunumu Kanunu'' kuramıyla ün kazanmıştır. Kimya bilimine mantıksal düzen ve kuramsal açıklama yönlerinden katkılar sağlamıştır. Fransız ihtilali'nde bu devrimin getirdiği terörün kurbanı olur. Devrim adına idam edilir.
JOSEPH PROUST (1754-1826)
Fransız kimyacı olup 1808 de saf bir kimyasal maddeyi oluşturan elementlerin arasında sabit bir oran olduğunu kanıtlamıştır. Proust ''Sabit Oranlar Kanunu'' nu ortaya koyan bilim insanıdır.
JOHN DALTON (1766-1844)
İngiliz kimyager John Dalton hazırladığı atom teorisi ile modern kimyanın temellerini oluşturmuştur. Ortaya koyduğu atom teorisi bugün geçerliliğini yitirse bile kimya için önemli bir adım sayılmıştır. John Dalton birçok elementin atomlarının ağırlığını ölçmeye çalışmış ve bu ağırlıklarla ilgili tablo hazırlamıştır. bileşikleri oluşturan elementlerin kütleleri arasındaki ilişkiyi incelemiş ve aynı elementlerden oluşan farklı bileşiklerdeki tam sayılarla ifade edilen oranı '' Katlı Oranlar Kanunu'' olarak ortaya koymuştur. Bunun dışında ''Kısmi Basınçlar Kanunu'' nu da açıklamıştır.
JOSEPH LUIS GAY-LUSSAC (1778-1850)
Genellikle gaz yasaları ile ilgili çalışmalar yapmıştır. Jacques Charles'in çalışmalarını kullanarak Charles Yasası olarak bilinen yasayı formülize etmiştir. Gazlarda Basınç- Sıcaklık ilişkisini incelemiş ve aralarında doğru orantı olduğunu bulmuştur. Buna '' Gay-Lussac kanunu denir. Bor elementini ilk kez saflaştıran bilim adamıdır.
AMADEO AVAGADRO (1776-1856)
İtalyan kimyager ve bilim adamıdır. Gazların hacimlerini molleri ile ilişkilendirmiş ve bunu '' Aynı basınç ve sıcaklıkta eşit hacimdeki gazlar eşit sayıda molekül içerir.'' şeklinde Avagadro Yasasını ortaya koymuştur. Bunun dışında Avagadro sayısını bulmuştur.
BERZELLİUS (1779-1848)
Berzellius, John Dalton, Antoine Lavoisier, Robert Boyle gibi kimyacılarla birlikte modern kimyanın babası sayılır. Berzellius elementlerin baş harflerini ve veya ilk iki harfini sembol olarak kullanmıştır. Berzellius polimer, izomer, allotrop gibi kavramları kimya bilimine kazandırmıştır.
JOSEPH JOHN THOMSON (1856-1909)
İngiliz fizikçi John Thomson elektron ile ilgili çalışmalar yapmış ve elektronu keşfetmiştir. 1906 yılında Nobel Fizik Ödülünü almıştır.
ERNEST RUTHERFORD (1871-1937)
Yeni Zellandalı İngiliz fizikçi Ernst Rutherford atomun yapısını incelemiştir. Atom çekirdeğini ve birçok özelliğini ilk defa keşfeden bilim insanıdır. Farklı türdeki elektromanyetik radyasyonların (Alfa,beta,gama) varlığını ortaya koymuş ve bunları sembollerini kullanarak adlandırmıştır.
NİELS BOHR (1885-1962)
Danimarkalı ünlü fizikçi Niels Bohr, atomun yapısı ve atom spektrumlarının açıklanışı hakkındaki atom teorisini ortaya koymuştur. Uyarılmış atom kavramını kullanarak bazı taneciklerin yörünge enerjilerini belirlemiştir.
AMES CHADWİCK (1891-1974)
İngiliz asıllı fizikçi James Chadwick 1932 yılında atomun çekirdeğinde kütlesi protona yakın yüksüz taneciklerin olduğunu ileri sürdü. Bu yüksüz taneciklere nötron adını verdi.
ERWİN SCHRÖDİNGER (1887-1961)
Kuantum teorisine alternatif olarakdalga mekaniği teorisini ortaya atmıştır. Schrödinger teoreminde, elektronların gerek atom içerisinde gerek moleküllerdeki hareketlerini dalga cinsinden matematiksel bir ifade ile açıklamaktadır.
Bilim dünyasında yanma olayına ilişkin geliştirdiği '' Kütlenin Korunumu Kanunu'' kuramıyla ün kazanmıştır. Kimya bilimine mantıksal düzen ve kuramsal açıklama yönlerinden katkılar sağlamıştır. Fransız ihtilali'nde bu devrimin getirdiği terörün kurbanı olur. Devrim adına idam edilir.
JOSEPH PROUST (1754-1826)
Fransız kimyacı olup 1808 de saf bir kimyasal maddeyi oluşturan elementlerin arasında sabit bir oran olduğunu kanıtlamıştır. Proust ''Sabit Oranlar Kanunu'' nu ortaya koyan bilim insanıdır.
JOHN DALTON (1766-1844)
İngiliz kimyager John Dalton hazırladığı atom teorisi ile modern kimyanın temellerini oluşturmuştur. Ortaya koyduğu atom teorisi bugün geçerliliğini yitirse bile kimya için önemli bir adım sayılmıştır. John Dalton birçok elementin atomlarının ağırlığını ölçmeye çalışmış ve bu ağırlıklarla ilgili tablo hazırlamıştır. bileşikleri oluşturan elementlerin kütleleri arasındaki ilişkiyi incelemiş ve aynı elementlerden oluşan farklı bileşiklerdeki tam sayılarla ifade edilen oranı '' Katlı Oranlar Kanunu'' olarak ortaya koymuştur. Bunun dışında ''Kısmi Basınçlar Kanunu'' nu da açıklamıştır.
JOSEPH LUIS GAY-LUSSAC (1778-1850)
Genellikle gaz yasaları ile ilgili çalışmalar yapmıştır. Jacques Charles'in çalışmalarını kullanarak Charles Yasası olarak bilinen yasayı formülize etmiştir. Gazlarda Basınç- Sıcaklık ilişkisini incelemiş ve aralarında doğru orantı olduğunu bulmuştur. Buna '' Gay-Lussac kanunu denir. Bor elementini ilk kez saflaştıran bilim adamıdır.
AMADEO AVAGADRO (1776-1856)
İtalyan kimyager ve bilim adamıdır. Gazların hacimlerini molleri ile ilişkilendirmiş ve bunu '' Aynı basınç ve sıcaklıkta eşit hacimdeki gazlar eşit sayıda molekül içerir.'' şeklinde Avagadro Yasasını ortaya koymuştur. Bunun dışında Avagadro sayısını bulmuştur.
BERZELLİUS (1779-1848)
Berzellius, John Dalton, Antoine Lavoisier, Robert Boyle gibi kimyacılarla birlikte modern kimyanın babası sayılır. Berzellius elementlerin baş harflerini ve veya ilk iki harfini sembol olarak kullanmıştır. Berzellius polimer, izomer, allotrop gibi kavramları kimya bilimine kazandırmıştır.
JOSEPH JOHN THOMSON (1856-1909)
İngiliz fizikçi John Thomson elektron ile ilgili çalışmalar yapmış ve elektronu keşfetmiştir. 1906 yılında Nobel Fizik Ödülünü almıştır.
ERNEST RUTHERFORD (1871-1937)
Yeni Zellandalı İngiliz fizikçi Ernst Rutherford atomun yapısını incelemiştir. Atom çekirdeğini ve birçok özelliğini ilk defa keşfeden bilim insanıdır. Farklı türdeki elektromanyetik radyasyonların (Alfa,beta,gama) varlığını ortaya koymuş ve bunları sembollerini kullanarak adlandırmıştır.
NİELS BOHR (1885-1962)
Danimarkalı ünlü fizikçi Niels Bohr, atomun yapısı ve atom spektrumlarının açıklanışı hakkındaki atom teorisini ortaya koymuştur. Uyarılmış atom kavramını kullanarak bazı taneciklerin yörünge enerjilerini belirlemiştir.
AMES CHADWİCK (1891-1974)
İngiliz asıllı fizikçi James Chadwick 1932 yılında atomun çekirdeğinde kütlesi protona yakın yüksüz taneciklerin olduğunu ileri sürdü. Bu yüksüz taneciklere nötron adını verdi.
ERWİN SCHRÖDİNGER (1887-1961)
Kuantum teorisine alternatif olarakdalga mekaniği teorisini ortaya atmıştır. Schrödinger teoreminde, elektronların gerek atom içerisinde gerek moleküllerdeki hareketlerini dalga cinsinden matematiksel bir ifade ile açıklamaktadır.
